«(Χ)αίρομαι που το μεταναστευτικό δεν αποτελεί πλέον θέμα συζήτησης. Είναι επειδή το λύσαμε». Ν. Χριστοδουλίδης, ΠτΔ, 12/3/2025

Ξεκινάμε από την ουσία, και ας ξενίσει μερικούς. Προ ολίγων εβδομάδων το Υπουργικό Συμβούλιο ενέκρινε την ανανέωση του πλαισίου εργοδότησης εργαζομένων από τρίτες χώρες. Αυτό το ζήτημα αποτελεί το πιο σημαντικό εργασιακό θέμα, αν όχι της πενταετίας, τουλάχιστον της χρονιάς. Ναι, καλά διαβάσατε, μιας χρονιάς κατά την οποία υποτίθεται πως θα αποφασιστεί μία και καλή το ζήτημα της Αυτόματης Τιμαριθμικής Αναπροσαρμογής (ΑΤΑ) και που θα αναθεωρηθεί το διάταγμα για τους κατώτατους μισθούς, το πιο σημαντικό εργασιακό ζήτημα είναι πράγματι οι άδειες εργασίας σε μετανάστες. Και από μεριάς κυβέρνησης/εργοδοτών θεωρείται λήξαν.

Καταρχάς μια γρήγορη περίληψη. Σύμφωνα με το πλαίσιο που ενέκρινε το Υπουργικό Συμβούλιο, κατ’ ουσίαν ελαστικοποιούνται περισσότερο οι προϋποθέσεις που πρέπει να πληρεί ένας εργοδότης για να φέρει και εργοδοτήσει εργαζομένους από τρίτες χώρες. Αυτό από μόνο του δεν είναι αρνητικό. Αλλά, όπως πολύ σωστά καταγγέλλουν σύσσωμες οι μεγάλες συνδικαλιστικές οργανώσεις της χώρας, όλες οι αλλαγές που έγιναν είναι προς την κατεύθυνση της ικανοποίησης των απαιτήσεων των εργοδοτών. Δηλαδή, μεταξύ άλλων:

• μεγαλώνει ο κατάλογος των επαγγελμάτων που εμπίπτουν σε τομείς όπου θα εφαρμόζεται κατ’ εξαίρεση αυξημένη ποσόστωση απασχόλησης αλλοδαπών εργατών λόγω τεκμηριωμένης ανεπάρκειας του διαθέσιμου εγχώριου ανθρώπινου δυναμικού
• εκεί που υπάρχει συλλογική σύμβαση πρέπει ο εργοδότης να συμπεριλάβει και αυτό το εργατικό δυναμικό σε αυτήν· εκεί που δεν υπάρχει, όλα μέλι γάλα (αθέμιτος ανταγωνισμός ανάμεσα στις εταιρίες με συλλογικές συμβάσεις και αυτές χωρίς, αλλά ποιος νοιάστηκε;), και αν εργοδότης παραβιάσει αυτή την ρήτρα, δεν θα του στερείται η άδεια.
• αυξάνεται το ανώτατο ποσοστό αποκοπής από τις ακαθάριστες βασικές απολαβές του εργαζομένου για σκοπούς στέγασης από 10% σε 25%, νοουμένου ότι οι χώροι διαμονής πληρούν κάποια θολά κριτήρια· σε συνδυασμό με την παροχή διατροφής, οι αποκοπές μπορούν να φτάσουν στο 40%.
• κόντρα στα αιτήματα των συντεχνιών, δεν θα δημιουργηθούν επιτροπές ελέγχου για να ελέγχεται αν ο εργοδότης καλύπτει τα κριτήρια πριν καλέσει/φέρει εργαζομένους από τρίτες χώρες να δουλέψουν για αυτόν, ή/και να ελέγχει αν τα κριτήρια εφαρμόζονται μετά την έναρξη εργοδότησης· στα κριτήρια που δεν θα ελέγχονται συμπεριλαμβάνονται και αυτά για την καταλληλότητα της στέγασης και της διατροφής. Έτσι στα πεταχτά θυμίζουμε τα κοντέινερ στα οποία ζούσαν (ζουν;) οι μετανάστες εργαζόμενοι του σφαγείου Cypra.
• δημιουργούνται ακόμη μεγαλύτερες δυνατότητες στους εργοδότες εκμετάλλευσης του ξένου εργατικού δυναμικού, με κίνδυνο να τεθούν στην ανεργία ντόπιοι και κοινοτικοί εργαζόμενοι, ως απότοκο της πρόνοιας για μετακίνηση ξένων εργατών από το ένα υποστατικό σε άλλο του ιδίου εργοδότη.

Αξίζει να υπογραμμίσουμε πως αυτό το πλαίσιο εργοδότησης είναι προβληματικό στην ουσία του, και όχι μόνο στις παραμέτρους τους. Και εξηγούμαστε: οι εργαζόμενοι που φτάνουν στο νησί μας με βίζα εργοδότησης, ή/και η παραμονή τους στη χώρα εξαρτάται από το να έχουν εργασία, είναι το πιο ευάλωτο και εξαθλιωμένο κομμάτι της εργατικής τάξης. Πέραν των άθλιων συνθηκών διαβίωσης που αναφέραμε προηγουμένως, χιλιάδες από αυτούς εργάζονται σε κατάσταση καταναγκαστικής εργασίας (να θυμίσουμε πχ την απόφαση της προηγούμενης κυβέρνησης πως οι μετανάστες εργάτες στην γεωργία και κτηνοτροφία – το 99.99% του κλάδου – απαγορεύεται να δουλέψουν σε άλλο κλάδο), και χιλιάδες από αυτούς στερούνται όλων των εισφορών τους στο ΤΚΑ αν φύγουν από την χώρα. Ταυτόχρονα, προφανώς, είναι και το κομμάτι της εργατικής τάξης που πιο δύσκολα θα αντιδράσει σε παραβιάσεις των δικαιωμάτων του, και ακόμη πιο δύσκολα θα διεκδικήσει επέκταση τους· η όποια σύγκρουση με τον εργοδότη, συνδικαλιστική ή/και νομική, είναι πολύ πιθανόν να οδηγήσει σε απόλυση, σε μαύρες λίστες, και τελικά σε απέλαση. Και σε αυτό να προσθέσουμε τόσο την απολύτως λογική έλλειψη εμπιστοσύνης των μεταναστών προς τις Αρχές και την Αστυνομία, όσο και την απουσία οποιασδήποτε ουσιαστικής αποζημίωσης εάν ένας εργαζόμενος που εργάζεται σε αυτό το πλαίσιο (πολλοί από αυτούς κάνουν εποχιακή εργασία) κερδίσει την πολυετή δικαστική διαμάχη ενάντια στον εργοδότη του.

Η παραπάνω κατάσταση δεν είναι τυχαία τέτοια, ούτε λόγω απουσίας εναλλακτικών. Είναι ένα καθεστώς εργασιακής και όχι μόνο ανασφάλειας που σκόπιμα επιβάλλεται σε αυτό το κομμάτι της εργατικής τάξης, για να διασφαλιστεί και με την βούλα του κράτους η απρόσκοπτη υπερεκμετάλλευση του. Φωνάζουν οι συντεχνίες, λοιπόν, για την έλλειψη σεβασμού της κυβέρνησης στον κοινωνικό διάλογο. Τι ζητούσε η “εργατική πλευρά”, τα οποία αγνοήθηκαν παντελώς; Να δοθούν οι άδειες μόνο σε εργοδότες που έχουν συλλογικές συμβάσεις (και έτσι να εφαρμοστεί στην πράξη η ενίσχυση των συλλογικών συμβάσεων που ορίζει σχετική Οδηγία της ΕΕ), και να λειτουργήσουν ξανά (ναι, υπήρχαν παλιά) οι σχετικές επιτροπές ελέγχου. Αλλά αν η κυβέρνηση τους έκανε την χάρη, θα ακύρωνε ουσιαστικά το νόημα της ύπαρξης αυτού του πλαισίου εργοδότησης. Αυτό που όμως θα έπρεπε να προβληματίζει όλα μας, είναι γιατί να πρέπει η κυβέρνηση να κάνει χάρη στις συντεχνίες; Γιατί οργανώσεις με εκατοντάδες χιλιάδες μέλη σε μια μικρή χώρα όπως η Κύπρος, να μην μπορούν να αναγκάσουν κυβέρνηση και εργοδότες να υποκύψουν στα δίκαια αιτήματα τους; Γιατί στον ένα μήνα σχεδόν από την ανακοίνωση της απόφασης, έχουν περιοριστεί μόνο στο να βγάζουν καταγγελίες και να έχουν μια σχετική ανώφελη συνάντηση με τον ΠτΔ. Την ίδια ακριβώς απαξιωτική στάση προς τις συντεχνίες, τα αιτήματα τους και τον κοινωνικό διάλογο είχε επιδείξει και η προηγούμενη κυβέρνηση, όταν στα τέλη του 2022 και της θητείας της ανανέωσε και αυτή το συγκεκριμένο πλαίσιο. Για αυτή την ουσιαστική αδράνεια των μεγάλων συνδικαλιστικών οργανώσεων, φταίει μήπως το γεγονός πως δυο από αυτές (ΣΕΚ, ΔΕΟΚ) στήριξαν προεκλογικά την συγκεκριμένη κυβέρνηση; Αλλά τότε, ποια η δικαιολογία της ΠΕΟ, που επανειλημμένα καταγγέλλει την τωρινή κυβέρνηση ως συνεχιστή της προηγούμενης, για μη προετοιμασία σχεδίου δράσης όταν, όπως ήταν αναμενόμενο, θα έκανε τα ίδια με τους προκατόχους της;

Επίσης απόρροια αυτών των εξελίξεων, είναι και μια είδηση που πέρασε στα “ψιλά”: η συνάντηση μεταξύ του ακροδεξιού ΕΛΑΜ και της ΣΕΚ στις αρχές Φεβρουαρίου. Η ΣΕΚ μάλλον θυμήθηκε τις εθνικιστικές της καταβολές (όχι πως τις ξέχασε και ποτέ, μια επίσκεψη στα γραφεία τους θα σας πείσει), και αναζητεί να διευρύνει τους πολιτικούς φορείς υποστήριξης της, μετά που η ίδια “πούλησε” το ΔΗΣΥ στις τελευταίες προεδρικές, και που τώρα επανειλημμένα την “πουλάει” η κυβέρνηση Χριστοδουλίδη. Το ΕΛΑΜ, φυσικά, του οποίου πολλά μέλη και στελέχη είναι εργοδότες που επωφελούνται από την επισφάλεια των μεταναστών εργατών, έχει κάθε πολιτικό συμφέρον να παρουσιαστεί ως προστάτης του κύπριου εργαζόμενου, και, εντείνοντας τον ρατσισμό και την σύγκρουση ανάμεσα σε ντόπιους και μετανάστες εργάτες, να διατηρήσει και να αυξήσει την δυνατότητα των μελών του να εκμεταλλεύονται τους δεύτερους. Και έχει βρει τους “καλύτερους” δάσκαλους για αυτές τις μεθόδους. Θυμίζουμε πως προσφάτως το ΕΛΑΜ υπερηφανευόταν για την πρόσκληση του ευρωβουλευτή του στην τελετή ορκωμοσίας του Ντ. Τραμπ στις ΗΠΑ. Στην ίδια τελετή που παρευρέθηκε και ο πρόεδρος της ισχυρής συνδικαλιστικής οργάνωσης Teamsters. Στην ίδια τελετή που παρευρέθηκε, ανάμεσα στους υπόλοιπους πιο πλούσιους άντρες του πλανήτη, και ο Έλον Μασκ, μερικές βδομάδες αφού αυτός και το Τραμπ συγκρούστηκαν με τους ακροδεξιούς ψηφοφόρους του δεύτερου, για (μαντέψτε) το θέμα των άδειων εργοδότησης σε μετανάστες. Δεν το αποκαλέσαμε τυχαία το πιο σημαντικό εργατικό ζήτημα της χρονιάς.

Και κάπου εδώ ερχόμαστε στο πιο τραγικό κομμάτι της υπόθεσης. Γιατί η Κύπρος, εκτός από το ντόπιο εργατικό δυναμικό, εκτός από τους μετανάστες από την ΕΕ, εκτός από τους εργαζόμενους από τρίτες χώρες που “εισάγει”, έχει και μια ακόμα πηγή εργατικού δυναμικού: τους αιτητές ασύλου και τους πρόσφυγες. Αλλά έλα που αυτοί δεν χάνουν το δικαίωμα διαμονής στην χώρα αν χάσουν την δουλειά τους (όπως ούτε και αυτοί που έρχονται ως φοιτητές). Έλα που αυτοί έχουν περάσει τα κάστια στις χώρες τους και στο ταξίδι της προσφυγιάς, και δεν φοβερίζονται τόσο εύκολα από τους κουτσαβάκηδες εργοδότες της Κύπρου, ούτε σκύβουν τόσο εύκολα κεφάλι (ένα καλό παράδειγμα είναι οι αγώνες των διανομέων, ενάντια στους εργοδότες τους και ενάντια στις ρατσιστικές επιθέσεις που δέχονται).

Οπότε πρέπει η Κύπρος, που κατά τα άλλα έχει έλλειψη εργατικών χεριών, να παρουσιαστεί ως αφιλόξενος προορισμός για ζωή και εργοδότηση αυτής της ομάδας μεταναστών. Εκτεταμένος περιορισμός στα επαγγέλματα που μπορούν να εργοδοτηθούν (και προφανώς όλα τους λεγόμενες “ανειδίκευτες δουλειές”, με ό,τι αυτό συνεπάγεται μισθολογικά), διατάγματα που απαγορεύουν την εργασία για 9 ολόκληρους μήνες, νόμοι που επιτρέπουν ουσιαστικά σε εργοδότες να μην προσλάβουν κάποιο για λόγους εθνότητας, καλλιέργεια ξενοφοβικού κλίματος από πολιτικούς, κυβέρνηση και ΜΜΕ παρουσιάζοντας τους το λιγότερο ως “πρόβλημα” και στην χειρότερη ως “εισβολείς”. Έτσι νομιμοποιείται κοινωνικά η δραματική αύξηση των απελάσεων από την παρούσα κυβέρνηση, ο εγκλωβισμός δεκάδων προσφύγων για έξι και πλέον μήνες στη νεκρή ζώνη πέρσι, οι επαναπροωθήσεις για τις οποίες καταδικάστηκε η Κύπρος από το ΕΔΑΔ το 2024, οι δολοφονίες από μπάτσους των Ανισούρ Ραχμάν τον Απρίλη του 2024 και του Σοαΐμπ Κχαν τον Γενάρη του 2025. Έτσι “ανατρέπεται” μια βάρκα με μηδέν μποφόρ και με θάλασσα λάδι, ανοικτά του Κάβο Γκρέκο χθες 17/3, με δεκάδες πρόσφυγες νεκρούς και αγνοούμενους.

Ελπίζουμε να κατάλαβες το νόημα συνάδελφε αναγνώστη. Αυτοί οι άνθρωποι σκοτώνονται για να μείνει ο μισθός σου χαμηλός και ο δικός τους χαμηλότερος. Και αν θέλεις να δεις ποιος πραγματικά φταίει για τα ζόρια που τραβάς, σταμάτα να κοιτάς αυτούς που είναι από κάτω σου, και σήκωσε το κεφάλι να δεις ποιος είναι από πάνω σου και κερδίζει από τον κόπο σου.

Αλληλεγγύη και αγώνας συναδέλφια, δεν έχουμε άλλη επιλογή.

***

IMMIGRATION POLICY – employment permits for workers from third countries, pushbacks and murders, deprivation of labour rights for asylum seekers

“I’m glad that immigration is no longer a topic of discussion. It’s because we solved it.” N. Christodoulides, President of the Republic, 12/3/2025

Let’s start with the essence of the issue, even if it surprises some. A few weeks ago, the Council of Ministers approved the renewal of the framework for the employment of workers from third countries. This issue is the most important labour issue, if not of the next five years, at least of the year. Yes, you read that right, of a year in which the issue of the Cost of Living Allowance (CoLA) is supposed to be decided once and for all and the decree on minimum wages will be revised, the most important labour issue is indeed the work permits for migrants. And from the government/employers’ side, this is considered over and done with.

First, a quick summary. According to the framework approved by the Council of Ministers, the conditions that an employer must meet in order to bring and employ workers from third countries are essentially made more flexible. This in itself is not negative. But, as the country’s major trade unions all rightly denounce, all the changes that have been made are aimed at satisfying the demands of employers. Those are, among others:

• increasing the list of professions that fall into sectors where an exceptionally increased quota for the employment of foreign workers will be applied due to a documented insufficiency of the available domestic human resources

• where there is a collective agreement, the employer must also include this workforce in it; where there is not, no problem (unfair competition between companies with collective agreements and those without, but who cares?), and if an employer violates this clause, they will not be deprived of their license to employ third country nationals.

• the maximum deduction rate from the employee’s gross basic earnings for housing purposes is increased from 10% to 25%, provided that the accommodation meets some vague criteria; in combination with the provision of food, the deductions can reach 40%.

• contrary to the demands of the unions, no control committees will be created to check whether the employer meets the criteria before inviting/bringing workers from third countries to work for them, and/or to check whether the criteria are applied after the start of employment; the criteria that will not be checked include those for the suitability of housing and food. Thus, in the throwaway words, we recall the containers in which the migrant workers of the Cypra slaughterhouse lived ( still live?).

• the creation of even greater opportunities for employers to exploit foreign workers, with the risk of local and community workers becoming unemployed, as a result of the provision for the movement of foreign workers from one facility to another of the same employer.

It is worth emphasizing that this employment framework is problematic in its essence, and not only in its parameters. And we explain: workers who arrive on our island on an employment visa, and/or whose stay in the country depends on having a job, are the most vulnerable and impoverished part of the working class. In addition to the miserable living conditions we mentioned earlier, thousands of them work in a state of forced labour (let us recall, for example, the decision of the previous government that migrant workers in agriculture and livestock farming – 99.99% of the sector – are prohibited from working in another sector), and thousands of them are deprived of all their contributions to the Social Security Fund if they leave the country. At the same time, obviously, they are also the part of the working class that will have the most difficulty reacting to violations of their rights, and will have even more difficulty demanding their expansion; any conflict with the employer, at the workplace and/or courts, is very likely to lead to dismissal, blacklisting, and ultimately deportation. And to this we must add both the, completely logical, lack of trust of migrants in the Authorities and the Police, and the absence of any substantial compensation if a worker working in this context (many of them do seasonal work) wins the multi-year legal dispute against their employer.

The above situation is not accidental, nor due to the absence of alternatives. It is a regime of labour and not only insecurity that is deliberately imposed on this part of the working class, in order to ensure, with the approval of the state, its unhindered overexploitation. The unions are therefore crying out for the government’s lack of respect for social dialogue. What was the “labour side” asking for, which was completely ignored? Permits should be granted only to employers who have collective agreements (and thus implement in practice the strengthening of collective agreements stipulated in a relevant EU Directive), and the relevant control committees should be reactivated (yes, they used to exist). But if the government did them this favour, it would essentially nullify the meaning of the existence of this employment framework. What should concern all of us, however, is why should the government do favours for the unions? Why can’t organisations with hundreds of thousands of members in a small country like Cyprus force the government and employers to yield to their just demands? Why, in almost a month since the announcement of the decision, have they limited themselves to only making complaints and having a relatively useless meeting with the President? The previous government had demonstrated exactly the same dismissive attitude towards the unions, their demands and social dialogue, when at the end of 2022 and its term of office, it also renewed this specific framework. Is the fact that two of them (SEK, DEOK) supported this specific government in the pre-election period to blame for this substantial inaction of the large trade union organisations? But then, what is the excuse of PEO, which repeatedly denounces the current government as a successor to the previous one, for not preparing an action plan when, as expected, it would have done the same as its predecessors?

Also a result of these developments, there is a piece of news that was passed over in the “small print”: the meeting between the far-right ELAM and SEK in early February. SEK has probably remembered its nationalist origins (not that it has ever forgotten them, a visit to their offices will convince you), and is looking to expand its political support bodies, after it itself “sold out” DISY in the last presidential elections, and which is now repeatedly “sold out” by the Christodoulides government. ELAM, of course, many of whose members and officers are employers who benefit from the precariousness of migrant workers, has every political interest in presenting itself as a protector of the Cypriot worker, and, by intensifying racism and conflict between local and migrant workers, to maintain and increase the ability of its members to exploit the latter. And it has found the “best” teachers for these methods. We recall that recently ELAM was proud of the invitation of its MEP to the inauguration ceremony of D. Trump in the USA. The same ceremony that was attended by the president of the powerful Teamsters trade union. The same ceremony that was attended, among the other richest men on the planet, by Elon Musk, a few weeks after he and Trump clashed with the far-right voters of the latter, over (guess what) the issue of work permits for migrants. We didn’t call it the most important labour issue of the year for nothing.

And here we come to the most tragic part of the story. Because Cyprus, in addition to the local workforce, in addition to migrants from the EU, in addition to workers from third countries that it “imports”, has another source of labour: asylum seekers and refugees. These workers, however, don’t lose their right to reside in the country if they lose their jobs (nor do those who come as students). In addition, they have been through the hardships in their countries and on the journey here, and they are not so easily intimidated by the crooked employers of Cyprus, nor do they bow their heads so easily (a good example is the struggles of the delivery drivers, against their employers and against the racist attacks they receive).

So Cyprus, which otherwise has a shortage of workers, must be presented as an inhospitable destination for living and working for this group of migrants. Extensive restrictions on the professions that they can do (and obviously all those are so-called “unskilled jobs”, with all that this entails in terms of wages), decrees that prohibit work for 9 whole months, laws that essentially allow employers not to hire someone for reasons of ethnicity, cultivation of a xenophobic climate by politicians, government and media, presenting them at the very least as a “problem” and at worst as “invaders”. This is how it is socially legitimised the dramatic increase in deportations by the current government, the entrapment of dozens of refugees for six months and more in the buffer zone last year, the pushbacks for which Cyprus was condemned by the ECHR in 2024, the murders by cops of Anisur Rahman in April 2024 and Shoaib Khan in January 2025. This is how a boat is “overturned” while sailing in smooth sea and with no wind, off Cape Greco yesterday 17/3, with dozens of refugees dead or missing.

We hope you understand the meaning, fellow worker reader. These people are being killed so that your salary remains low and theirs remains lower. And if you want to see who is really to blame for the hardships you are going through, stop looking at those below you, and raise your head to see who is above you and is profiting from your labour.

Solidarity and struggle, fellow workers; we have no other choice.